قالب ستون
با استفاده از پنل های مدولار قالب بتن و کنج ها می توان یک ستون بتنی با مقطع مربع یا مستطیل مطابق نقشه موجود قالب بندی و اجرا نمود. کنج های بیرونی دارای پخ می باشند و در گوشه ستونها از نبشی پانچ شده استفاده می شود. در قالب بندی شکلهای مختلف ستون از جمله: چهارگوش ، L شکل ، هشت ضلعی و… از ترکیب پانل های قالب فلزی بتن ، کنجهای بیرونی و داخلی و نبشی پانچ شده و دیگر اتصالات قالب بتن به راحتی می توان عملیات قالب بندی و اجرائی بتن ریزی را انجام داد.
به طور کلی قالب ستون با مقاطع هندسی فوق الذکر از دو جزء اصلی تشکیل می یابند جدار قالب ( پانل های فلزی ) کلاف یا قید ( لوله ای یا ناودانی) عملکرد جدار قالب ستون ها همانند جدار قالب دیوار ها می باشد . قیدها، تکیه گاه و جدار قالب بتن می باشد و پایداری داخلی قالب بندی ستون ها توسط آن تامین می شود . بدیهی است که برای حفظ راستای شاقولی ستون ها و پایداری خارجی از مهارهای مورب در دو نوع کششی ( از قبیل کابل ) و نوع فشار ( جک شاقول کننده ) باید استفاده کرد. برای دریافت خدمات ساخت قالب لارج پنل، قالب تونل فرم و قالب لبه خم با ما در تماس باشید.
مزایای قالب ستون
قالب‌های فولادی و فلزی به دلیل استحکام، دوام و قابلیت استفاده مجدد برای مدت طولانی، به طور گسترده مورد استفاده قرار می‌گیرند. قالب‌های فولادی نیز برای قالب ستون بتنی استفاده می‌شوند. استفاده از قالب‌های فولادی برای پروژه‌های کوچک هزینه‌بر است، اما می‌توان از آنها برای تعداد زیادی پروژه استفاده کرد. در مقایسه با قالب‌های چوبی، قالب‌های فلزی سطح صافی را برای بتن ایجاد می‌کنند. قالب‌های فولادی می‌توانند برای سازه‌های دایره‌ای یا منحنی مانند مخازن، ستونها، دودکش، فاضلاب، دیوارهای حائل، تونل‌ها و غیره استفاده شوند. مزایای قالب‌های فولادی عبارتند از:
- استحکام و دوام بالا و عمر طولانی
- قابلیت استفاده مجدد در چندین پروژه مختلف
- ایجاد سطح صاف در زیر و بالای بتن
- مقاومت در برابر آب و رطوبت و کاهش احتمال لانه زنبوری
- قابلیت استفاده مکرر بیش از ۱۰۰ بار
- ثبات و جداسازی آسان قالب
اجزای قالب ستون بتنی
قالب‌بندی ستون بتنی شامل اجزای مختلفی است که برای ساختاردهی و حفظ شکل ستون در طول ریخته شدن و خشک شدن بتن استفاده می‌شوند. اجزای اصلی قالب‌بندی ستون بتنی عبارتند از:
- پانل‌ها: پانل‌ها به عنوان بخش اصلی قالب استفاده می‌شوند. آنها می‌توانند از مواد مختلفی مانند فلز تولید شوند. دو نوع رایج پانل فلزی شامل تسمه‌ای و قالب لبه خم است. پانل‌های لبه خم از ورق‌های فلزی با ضخامت ۳ یا ۴ میلی‌متر ساخته می‌شوند و لبه‌های آنها به صورت خم شده‌اند. در حالی که پانل‌های تسمه‌ای از ورق ۴ میلی‌متری و تسمه‌هایی از ورق ۵ میلی‌متری تشکیل شده‌اند. اتصالات پانل‌ها می‌تواند به شکل جوش یا سخت‌کننده‌ها صورت گیرد.
- پین و گوه: با ریختن بتن در قالب‌ها، فشاری ایجاد می‌شود که ممکن است منجر به باز شدن قالب‌ها یا خروج شیره بتن شود. به منظور چفت کردن پانل‌های فلزی و جلوگیری از این مشکلات، از پین و گوه استفاده می‌شود. پین و گوه به پانل‌ها اتصال می‌دهند و ثبات قالب را تضمین می‌کنند.
- پشت بند و جک‌های مایل: پس از اتصال پانل‌ها به یکدیگر با استفاده از پین و گوه، نوبت به اجرای پشت بند می‌رسد. پشت بندهای افقی، قائم و مایل استفاده می‌شوند تا پانل‌ها را یکپارچه کنند و مقاومت آنها در برابر نیروهای رانشی بتن تازه را افزایش دهند. جک‌های مایل نیز جهت تثبیت پانل‌ها و جلوگیری از سست شدن ستونها در صورت ناشاقول شدن آنها استفاده می‌شوند. در ارتفاع‌های حداکثر یک متری، استفاده از پشت بند اجباری است و برای اجرای آن معمولاً از لوله‌های داربست استفاده می‌شود.
- بست قورباغه‌ای: در ستون‌های لبه که امکان استفاده از جک‌های مایل از دو طرف وجود ندارد، از بست قورباغه‌ای برای نگه‌داشتن قالب‌ها و شاقول کردن آنها استفاده می‌شود. برای انجام این کار، در هنگام ریختن بتن در سقف یا فونداسیون، قلاب‌هایی در آن قرار داده می‌شود و سپس با استفاده از سیم نجاری یا میلگرد، بست قورباغه‌ای ایجاد می‌شود. این بست قورباغه‌ای باعث نگه‌داشتن قالب و جلوگیری از جابجایی آن در هنگام بتن ریزی می‌شود.
- تسمه: تسمه در قالب‌بندی ستون‌های بتنی با عرض بزرگتر از حد معمول استفاده می‌شود. این تسمه بین دو پانل قرار می‌گیرد و با حفظ فاصله بین دو وجه ستون، پانل‌ها را از هم فاصله می‌نگارد. طول تسمه برابر با عرض ستون به اضافه ۵ سانتی‌متر از هر طرف تعیین می‌شود. به عنوان مثال، برای ستونی با عرض ۵۰ سانتی‌متر، باید از تسمه‌هایی با طول ۶۰ سانتی‌متر استفاده کرد.
ویژگی‌های قالب ستون مناسب چیست؟
مواردی چون تفاوت در برخی اصول برای سازه‌های مختلف، شرایط متفاوت پروژه‌های عمرانی و البته ترجیحات و سلایق مهندسان و متخصصان پروژه، دست به دست هم می‌دهند تا نتوان یک اصل برای قالب مناسب ستون در نظر گرفت. اما همین موارد در تعیین مناسب‌ترین قالب ستون به نسبت شرایط پروژه، نقش ویژه و اساسی دارند. بنابراین می‌توان گفت یک قالب ستون مناسب زمانی انتخاب خواهد شد که تمام فاکتورهای مربوط به پروژه و سازه‌ها، به‌صورت دقیق مورد بحث و بررسی و محاسبه قرار گیرد تا مناسب‌ترین قالب برای ستون‌های سازه انتخاب شود.
یکی از مهم‌ترین اجزای سازه، ستون‌های آن است و کوچکترین قصور و خطایی در اجرای این اجزا، خسارات مالی و جانی جبران‌ناپذیری بر جای گذارد. بنابراین باید در ساخت این اجزا دقت و توجه لازم و کافی به‌کار برده شود. در حالت کلی مقاومت قالب ستون در مقابل تحمیل فشار، به‌عنوان اولین فاکتور در انتخاب قالب مناسب سنجیده می‌شود. در وهله دوم استحکام اتصالات مورد بررسی قرار می‌گیرد؛ چراکه این اتصالات باید به گونه‌ای باشند که به هیچ عنوان نشتی دوغاب رخ ندهد.
با توجه به قیمت بالای مصالح ساختمانی، یکی از دغدغه‌های مهندسان پروژه‌های عمرانی علاوه بر سنجش کیفیت مصالح، هوشمندی در صرف هزینه‌های پروژه است. فعالان این حوزه ترجیح می‌دهند از مصالحی استفاده کنند که قابلیت استفاده مجدد در چندین پروژه را داشته باشد. بنابراین کیفیت قالب ستون و جنس آن نیز باید طوری انتخاب شود که بتوان از آن در چند پروژه دیگر استفاده نمود.
وزن قالب ستون نیز به‌عنوان یک فاکتور مهم در انتخاب مناسب‌ترین قالب نقش بسزایی دارد. وزن پایین در عین استحکام و مقاومت بالای قالب، مانع تاب خوردگی قالب ستون می‌شود. بنابراین هرچه وزن یک قالب ستون کم‌تر باشد، این قالب را می‌توان به‌عنوان یک انتخاب مناسب جهت انجام پروژه در نظر گرفت.از آنجایی که بتن ستون در قالب ستون ریخته می‌شود و پس از سفت و محکم شدن باید از بتن جدا شود، جنس قالب باید به‌گونه‌ای باشد که هنگام جدا کردن قالب از بتن، هیچ‌گونه آسیبی به بتن نرساند.
فاکتور های تاثیر گذار انتخاب قالب بتن
انتخاب قالب‌های بتنی بر اساس موارد زیر انجام می‌شود:
- فشار روی قالب: فشاری که بر روی قالب بتنی اعمال می‌شود، بستگی به ارتفاع ستون یا دیوار و نیز بارهایی که بر سازه اعمال می‌شوند دارد. برای سازه‌های بلند و با بار زیاد، قالب‌های مقاوم و قادر به تحمل فشار زیاد باید انتخاب شوند.
- وزن روی قالب: وزنی که بر روی قالب بتنی قرار می‌گیرد، نیازمند در نظر گرفتن ظرفیت باربری قالب است. قالب‌های سبک‌تر می‌توانند در مواردی که تحمل بار بر روی سازه محدود است، مورد استفاده قرار بگیرند.
- نوع تراکم: نوع تراکم قالب بتن نیز بستگی به نوع سازه و شرایط پروژه دارد. قالب‌های تراکم‌شونده، که به صورت فلزی هستند و با استفاده از هیدرولیک یا مکانیکی تراکم می‌شوند، برای پروژه‌هایی که نیاز به تغییر شکل مکرر قالب دارند، مناسب هستند. قالب‌های غیرتراکم‌شونده نیز برای پروژه‌هایی که نیاز به استفاده مکرر از قالب است، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- مقدار بتن برای نگهداری: مقدار بتن مورد نیاز برای نگهداری قالب بتنی نیز در انتخاب قالب تأثیرگذار است. قالب‌های با حجم کمتری برای پروژه‌هایی که مقدار بتن محدود است، انتخاب می‌شوند.
جمع‌بندی
با توجه به موارد فوق، انتخاب قالب‌های بتنی برای هر پروژه به ترکیبی از فشار روی قالب، وزن روی قالب، نوع تراکم و مقدار بتن برای نگهداری بستگی دارد. علاوه بر این، عوامل دیگری مانند هزینه، زمان، نیاز به بازیافت قالب ، دسترسی به تجهیزات پروژه و انتخاب یک تیم حرفه ای همچون آرتا جهت اجرای پروژه نیز ممکن است در انتخاب قالب تأثیرگذار باشند.
در این مقاله با قالب ستون و انواع آن آشنا شدیم و فاکتورهای لازم برای انتخاب مناسب‌ترین قالب و نکات مهم در استفاده از قالب ستونها را مورد بررسی قرار دادیم. ستون یک بنا را درواقع می‌توان نبض آن بنا دانست؛ چراکه کوچکترین خطایی در ساخت و اجرای آن امنیت جانی شهروندان را به خطر بیندازد. لذا لازم است با به‌کار گیری مهندسان متبحر و لحاظ کردن تمام نکات عنوان‌شده در مقاله، سرپناهی امن برای هم‌وطنان و شهروندان میهن عزیزمان فراهم آوریم و سهمی در ایجاد آسایش برای آنها داشته باشیم.